SİGARA ALKOL VE MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVİSİ

[Oguzhan_16]

Sigara alışkanlığının tedavisi : Alışkanlık yapan bütün diğer maddelerde olduğu gibi sigara alışkanlığının tedavisinde de erken teşhis oldukça önemlidir. Diğer bir ifadeyle sigaraya tam alışmadan kişinin bırakması en başarılı yoldur. Sigarayı bırakmada en etkili yol kişinin bu konuda istekli olmasıdır. Sigarayı bırakma konusunda istekli ve kararlı olan kişi mutlaka sigarayı bırakır. Sigarayı bırakmak isteyen kişi sigaradan çektiği nefes sayısını azaltma, sigarayı yarıda söndürme, her gün sigara sayısını azaltma gibi yöntemlere başvurabilir. Sigara aklına geldiğinde sakız çiğneme gibi sigarayı unutturacak çeşitli yöntemler uygulayabilir. Diğer bağımlılık yapan maddelerde olduğu gibi sigara alışkanlığından kurtulmak için tedavi amacıyla okul rehberlik servislerinden, hastanelerinden psikiyatri bölümlerinden ve bu konuyla özel olarak ilgilenen sağlık kuruluşlarından yardım istenilebilir. Sigaranın kolay bırakabilecek bir alışkanlık olduğu unutulmamalıdır.

Alkol bağımlılığının tedavisi : Sigara alışkanlığında da olduğu gibi alkol bağımlılığından kurtulmak için de erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir. Yine alkol bağımlılığından kurtulmak için öncelikle kişi bağımlılıktan kurtulmak için tedavide kararlı olmalıdır. Alkol tedavisinde kararlı olmak başarı şansını oldukça yükselir. Alkol bağımlılığından kurtulmak için uygulanan tedavi iki aşamada gerçekleşir. Bunlar ;

- Tıbbi tedavi,
- Rehabilitasyondur.
Tıbbi tedavi kısmında önce alkol bağımlısına alkolden arındırma programı uygulanır. Alkolden arındırmada, tedaviye alınan kişide yoksunluk belirtileri izlenerek buna göre sakinleştirici ilaçlar verilir. Alkol tedavisinin ikinci aşaması alkolden arındırmayı takip eden 3-4 haftalık iyileştirme programlarını içeren rehabilitasyon dönemidir. Bu dönemde hastalığın neden olduğu sorunlar ve hissedildiği tartışılır. Bu aşamada kişiye ruhsal destek gereklidir. İyileştirme programında günlük konuşma, film izleme ve grup tedavisi gibi faaliyetler yapılır. Alkol tedavisinde alkol tamamen kesilmelidir. Alkol tedavisi için uygulanan programlar tamamlandıktan sonra kişinin ailesi ve çevresinin desteği gereklidir. Bu destek alkol tedavisi gören kişiden esirgenmemelidir. Sigarada olduğu gibi alkol kullanma yaşı okul çağına inmiştir. Bu nedenle alkol tedavisinde okul rehberlik hizmetleri, hastanelerin ilgili servisleri ve bu konuyla özel olarak ilgilenen sağlık kuruluşlarından gerektiğinde yardım istenmelidir.
Uyuşturucu madde bağımlılığın tedavisi: Alkol bağımlılığının tedavisinde olduğu gibi uyuşturucu madde bağımlılığından kurtulmak için de iki aşamalı tedavi uygulanır. Ancak uyuşturucu madde bağımlılığının tedavisinde koruyucu önlemler de büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle uyuşturucu madde bağımlılığının tedavisi, koruyucu önlemler de dahil edildiğinde üç basamakta gerçekleşir. Bunlar ; Koruyucu önlemler (birinci basamak), Erken teşhis ve tedavi (ikinci basamak), Tedavi sonrası rehabilitasyon (üçüncü basamak) dır.

Koruyucu önlemler (birinci basamak): Uyuşturucu maddelerden toplumun korunması için öncelikle bu maddeler üretimden tüketime kadar sıkır bir şekilde denetlenmelidir. Yine uyuşturucu maddeleri gençlerimize alıştırmaya çalışarak büyük paralar kazanan kötü niyetli kişilerin, sıkı polisiye tedbirlerle mücadele edilerek cezalandırmaları sağlanmalıdır. Toplumun ve çocuklarımızın baş belası olan uyuşturucunun zararları çeşitli toplantılarda, panellerde, basın ve yayın organlarında sık sık anlatılarak halk bu konuda bilinçlendirilmelidir. Bu konuda öğretmen ve aileler işbirliği yapmalıdır. Bunların yanında kişinin yapacağı bazı davranışları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

- Gençlik dönemine görülen endişe, bocalama ve güvensizlik gibi davranışlar bu dönemdeki normal dalgalanmalardır. Bu davranışlar abartılmamalı endişeye kapılmamalıdır.

- Çalışma ve dinlenme dönemleri dengeli ayarlanmalıdır. Çalışma aralarında mutlaka dinlenmeye zaman ayrılmalıdır.

- Kişi, spora ve hobilerine de zaman ayırmalıdır.

- Kişi, yaşantısının çeşitli evrelerinde zaman zaman başarısızlığa uğrayabilir. Başarısızlık karşısında pes etmeyerek azimle mücadele etmelidir.

- Kişiler, arkadaşlarını seçerken dikkatli olmalıdır. Kötü alışkanlıkları olan kişilerle arkadaşlık kurulmalıdır.

- Hekim önerisi olmadıkça kesinlikle ilaç kullanılmamalıdır.

- Uyuşturucunun bir kez dahi kullanımı bağımlılık yapacağından merak için de olsa denenmemelidir.

- Uyuşturucu kullanan gençler arasında yapılan araştırmada gençlerin %31'; 15 ve daha küçük %42'si ise 15-20 yaşları arasında uyuşturucuya başladıklarından, mücadele okullarda başlamalıdır.

Erken teşhis ve tedavi (ikinci basamak): Bütün koruyucu tedbirlere rağmen uyuşturucu madde bağımlılığında tam başarı sağlanmamaktadır. Bu nedenle uyuşturucu ile mücadelede ikinci basamak olan uyuşturucunun erken teşhis edilerek tedavisi yapılmalıdır. Erken teşhis aşamasında ise ;

- Çeşitli basın ve yayın organlarıyla toplumun her kesimine uyuşturucu konusu da merak uyandırmayacak ancak ciddiyetini de vurgulayacak şekilde bilgi verilmelidir. Uyuşturucuya başlayanların yaklaşık %31'nin merak yüzünden olduğu unutulmamalıdır.

- Toplumun bireyleri kendisinde veya çevresindeki kişilerde uyuşturucunun belirtilerini tespit edebilmesi için bilgilendirilmelidir. Böylece uyuşturucu erken teşhis edileceğinden tedavisi kolaylaşır.

- Uyuşturucu bağımlısı, tedavi için kesin istekli olmalıdır. Kişinin yakın çevresi buna yardımcı olmalıdır.

- Uyuşturucu kullanandan pazarlayana kadar her aşamada sıkı polisiye tedbirlere başvurmalıdır.

- Uyuşturucu madde bağımlılığının tedavisi için okul rehberlik servislerine, hastanelerin ilgili servislerine, uyuşturucu konusuyla özel olarak ilgilenen gönüllü kuruluşlara, bağımlı kişiler başvurmalıdır.

- Uyuşturucu madde bağımlılarının tedavisi için özel klinikler açılmalıdır. Bu kliniklerden çok sayıda bağımlının faydalanması sağlanmalıdır.
Doyma ve düşkünlük dönemlerini önce yoksunluk belirtileri belirlenerek ortadan kaldırılır. Yoksunluk belirtilerinin ortadan kaldırılmasından sonra bağımlı kişinin olumlu davranış kazanması sağlanarak bu davranışlar desteklenir. Aynı zamanda kişinin yakın çevresinin desteği gereklidir. Uyuşturucu konusunda tedavi gören kişi önceki arkadaş grubundan kesinlikle uzaklaştırılmalıdır. Eğer kişi eski arkadaş grubuna dönecek olursa tekrar uyuşturucuya başlar. Uyuşturucuya başlamanın yaklaşık %51'i arkadaş etkisiyle olduğu unutulmamalıdır.

Tedavi sonrası rehabilitasyon (üçüncü basamak): Uyuşturucu bağımlısı tedavi edildikten sonra üçüncü basamak olan rehabilitasyon dönemi başlar. Rehabilitasyonla tedavi gören uyuşturucu bağımlısı tekrar topluma kazandırılmaya çalışılır. Bu aşamada yukarıda belirttiğimiz gibi kişinin önceki arkadaş grubuyla ilişkisi kesilerek ailesi ve çevresinin katkılarıyla topluma kazandırılır. Kişinin kendine tekrar güven duyması sağlanır. Tedavi sonrası rehabilitasyon hizmetleri yataklı tedavi kuruluşlarında yapıldığı gibi ruh sağlığı birimlerinde ayakta tedavileri de yapılabilir. Buraya kadar açıklamaya çalıştığımız uyuşturucu tedavisi basamaklarının hiçbirisi tek başına başarılı olamaz. Tedavide başarı için bütün basamakların bir bütün olarak uygulanması gerekir. Toplumun baş belası olan uyuşturucu maddelerin kullanılması, ruhsatsız olarak üretilmesi ithal ve ihraç edilmesi, alınması satılması Türk ceza kanununun 403 ve 307'nci maddelerine göre suçtur. Aynı şekilde uyuşturucu nitelikli ilaçların reçetesiz olarak alınıp satılması da suçtur.