ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN BAZI SAĞIK SORUNLARI

[Oguzhan_16]

Yüksek ateş : Ateş, vücudun mikroplara karşı direndiğini gösteren bir belirtidir. Vücudun aşırı susuz kaldığı durumlarda, uzun süre güneş altında kalanlarda da ateş yükselebilir. Normalde bebeğin vücut sıcaklığının 37,5 derecenin üzerinde olmaması gerekir. Bebeklerin ateşi makattan ölçülür. Daha büyük çocuklarda koltuk altı, kasık ve ağızdan ateş ölçülebilir. Yüksek ateş havalelere, merkezi sinir sisteminde zararlara neden olabilir. Bu nedenle her türlü yüksek ateş durumu, önemsiz sebeplerle açıklanmaya kalkışılmamalı, çocuk mutlaka sağlık kuruluşuna götürülerek muayene ettirilmelidir. Çok yüksek ateş durumlarında çocuğun vücudu ıslak bezlerle silinerek ateşi düşürülmeye çalışılmalıdır. Ateşli kimselerin kalın giydirilmesi, üzerinin kalın örtülerle örtülmesi sakıncalıdır.

Ülkemizde yüksek ateşin önemli nedenlerinden birisi zatürredir. Akciğer iltihabı anlamına gelen zatürree nedeniyle her yıl kırk bine yakın bebek ölmektedir. Başlıca belirtisi yüksek ateş ve hırıltılı öksürüktür. Ayrıca soluk alırken güçlük, özellikle burun deliklerinin açılıp kapanması, soluk alırken kaburgalar arasındaki kasların ve boyun kaslarının gerilemesi, iştahsızlık, huzursuzluk, rengin solması, kusmaların başlaması gibi belirtilerde bulunur. Kızamık hastalığından sonra vücut direncinin düşmesine bağlı olarak zatürrenin gelişmesi kolaylaşır. Böyle durumlarda bebeklerin, vakit geçirmeksizin en yakın sağlık kuruluşuna götürülmesi gerekmektedir.
ishal : İshal, ani ve sık olarak sulu dışkı çıkarma şeklinde görülen bir durumdur. İshal kimi kişilerce önemsenmemektedir. Gerekli önlemler alınmazsa tehlikeli ve öldürücü bir durum oluşturur. Bebekler ve yaşlılarda etkisi daha ağır olabilir ve kısa sürede ölümle sonuçlanabilir. İshalde bağırsaklardan su ve bazı mineraller (elektrolitler) kaybedilir. İshali bebeğin sağlık kuruluşuna götürülmesi gerekir. Kaybettiği sıvının ve elektrolitlerin yerine konulması için azır ishal tedavi paketlerinde bulunan karışım bir litre suda eritilerek bebeğe içebildiği kadar içirilir. İshalde kullanılan bu karışımın içerisinde su, tuz ve şeker bulunmaktadır. Daha sonraki konularda bunların hazırlanması ayrıntılı olarak anlatılacaktır.

Zatürree : Zatürree, akciğer dokusunun iltihaplanmasıyla oluşur. Bakteri kökenli bir hastalık olup üst solunum yolları enfeksiyonlarıyla başlar. Zatürrede ateş ve hızlı solunum görülür. Zatürree, ishal gibi öldürücü bir hastalık olduğundan, zatürree şüphesi olan çocuklar en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Sağlık kuruluşlarında hekim derhal müdahale ederek gerekli tedavi yapılır.

Pamukçuk: Pamukçuk yenidoğan ve bebeklerin ağızlarında bir cins mantar tarafından oluşturulan bir hastalıktır. Dilde, yanaklar ve damakta ufak beyaz renkte noktacıklar ortaya çıkar. Süt bulaşığına benzer. Ancak süt bulaşığı kolayca silinebildiği halde pamukçuk yerinden kolayca silinmez. Bebekte pamukçuk olduğunda bir fincan suyun içerisine bir kahve kaşığı toz yemek karbonatı katılır. Karıştırıldıktan sonra bir parmak tülbentle sarılarak buna batırılır ve bebeğin ağzı bununla silinir. Bu işlem günce 3-4 kez tekrarlanır. İyileşmeyen bebekler sağlık kuruluşuna götürülerek tedavi yaptırılır.

Doğmalık hastalıklar: Bazı bebekler doğuştan gelişim bozuklukları ile doğabilir. Bunların bir bölümü kalıtımla bir bölümü de hamilelik sırasında bebeği etkileyen bazı etmenler sonucu ortaya çıkar. Yarık dudak, yarık damak, doğuştan kalça çıkığı, dışkı deliğinin kapalı olması, el, kol ya da bacaklarda görülen gelişim bozuklukları, iç organların yapılarının bozuk olması ağlarken morarma buna örnek verilebilir. Doğmalık hastalıklar sağlık kuruluşuna götürülerek tedavi ettirilmelidir. Akraba evlilikleri kalıtsal olarak geçen hastalıkların ortaya çıkmasını kolaylaştırır.

Akraba evlilikleri: Yakın akraba evlilikleri çocuk sağlığını olumsuz etkiler. Kalıtsal hastalıkların oluşması için, hastalığa neden olan genin annede, babada veya her ikisinde de bulunması gerekir. Genellikle çocuklarda kalıtsal hastalıkların sık görülmesi hem anne hem de babanın hastalık etmeni genini taşımasıdır. Çünkü anne veya babada hastalık genini baskılayacak genler bulunmaz. Akraba evliliklerinde eğer ailede kalıtsal bir hastalık varsa bu hastalığın çocukta açığa çıkma ihtimali oldukça yüksektir. Eğer bu çiftler akraba olmadıkları başka kişilerle evlenirlerse hastalık yapan gen sağlam genle baskılanacağından kalıtsal hastalık oluşmaz. Sağlıklık bir nesil ve sağlıklı bir toplum için kalıtsal hastalıklardan korunmanın ilk şartı akraba evliliklerine dikkat edilmesidir.
Kan uyuşmazlığı: Kan uyuşmazlığı annenin Rh (-) babanın Rh (+) olduğu durumlarda meydana gelebilir. Kan uyuşmazlığı, belirttiğimiz kan grubuna sahip çifte, annenin Rh (+) bebeğe gebe kalmasıyla meydana gelir. Kan uyuşmazlığında anne Rh (-) bebek ise Rh (+) olduğunda anne kanında bebeğe karşı savunma maddesi (antikor) meydana gelir. Bu durum ise bebeğin kanının aglütüne yapışmasına neden olur. Böyle çiftlerde ilk doğum gerçekleşir. Ancak daha sonraki gebelikler tehlikelidir. Annenin ikinci çocuğa gebe kalabilmesi için ilk doğumdan hemen sonra en geç 72 saat içinde kan uyuşmazlığı için hazırlanmış özel iğneyi vurdurması gerekir. Kan uyuşmazlığı olan gebe anne durumu gereği düzenli olarak sağlık kuruluşlarına giderek hekim kontrolünden geçmelidir. Kan uyuşmazlığını önlemenin en iyi yolu evlenmeden önce çiftlerin gerekli tahlilleri yaptırarak durumlarına göre davranmalarıdır.

Sarılık: Yenidoğanda normal ve normal olmayan sarılık durumları görülebilir. Normal sarılıklar doğumdan sonra ikinci ya da üçüncü günde ortaya çıkar ve en geç onbeş gün içinde ortadan kaybolur. Bebeğe zararı yoktur. Bebeğin kanındaki fazla alyuvarların parçalanmasına bağlı olarak ortaya çıkan bu sarılıkta göz akı hafifçe sararır. Sarılığa neden olan madde alyuvarların parçalanması sonucu ortaya çıkar. Eğer bebek doğduğu gün ya da doğumdan sonra sararmaya başlarsa, cilt sarı portakal rengi bir görünüm alıyorsa, emmesi bozuluyorsa, göz akları ileri derecede sararmışsa bu bebeğin sağlık kuruluşuna götürülerek muayene ettirilmesi gerekmektedir. Bu gibi sarılıklar anne ile bebek arasındaki kan uyuşmazlıklarında özellikle Rh uyuşmazlığında ve bazı metabolik hastalıklarda görülebilir. Bu tür sarılık normal olmayan sarılıktır. Sarılığın çok şiddetli olması durumunda bebeğin kanının değiştirilmesi gerekebilir. Eğer bu müdahale yapılamayacak olursa bebeğin zekası olumsuz etkilenebilir. Normal olan ve olmayan sarılıkların ayırt edilmesi güç olduğundan doğumdan sonra bebeğin sağlık kuruluşunda muayenesi ve sağlık evi ebelerince izlenmesi çok büyük önem taşımaktadır.