ÇOCUK BESLENMESİ VE AŞILAMA

[Oguzhan_16]

Bebeğin beslenmesinde en önemli gıda anne sütüdür. Hiçbir besin anne sütünün yerini tutmamaktadır. Bu nedenle bebek doğar doğmaz emzirilmeye başlanır. Bebeğe doğumdan itibaren en az 4-6 ay anne sütü verilmelidir. Bebeğe doğar doğmaz anne sütü verilmesiyle bebek bir çok hastalıklara karşı korunmuş olur. Anne sütü bebeğin bağırsak duvarlarında bir tabaka oluşturarak mikropların hastalık yapıcı etkisini önler. Anne sütü emen bebeklerde bağırsak hastalıklarının daha az görülmesinin nedeni budur. Ayrıca anne sütünden bebeği bir çok hastalığa karşı koruyan antikorlar vardır. Yine anne sütü emen bebeklerin daha az hastalanmalarının bir diğer nedeni de budur. Süt, bebeği hastalıklara karşı korumasının yanında bebek için gerekli bütün maddeleri de taşır. Örneğin; anne sütünde demir, kalsiyum, fosfor, magnezyum gibi mineraller bebek için gerekli olan oranlarda bulunur.

Sponsor

İnek sütünde demir minerali anne sütüne göre daha fazla olduğu halde bağırsaklardan emilimi anne sütüne göre daha azdır. Dolayısıyla anne sütü ile beslenen çocuklarda kansızlık ve gelişim bozukluğu daha az görülür. Verilen örnekten de anlaşıldığı gibi çocuk için en iyi besin anne sütüdür. Araştırmalar anne sütünün zeka gelişimi ve böbrek çalışmasını da olumlu etkilediğini göstermiştir. Bebeğin yarı oturur durumda olması gerekir. Anne rahat bir koltukta oturarak ayakların dinlenmesi için küçük tabure konulmalı ve meme verilen taraftaki diz hafif yükseltilmelidir. Daha sonra bebeğin burnunun tıkanmasını önleyecek şekilde diğer elle mama bebeğin ağzına verilir. Yapılan çalışmalarda doğru bebeklerin annelerinde süt salgılarının erken ve bol olduğu görülmüştür. Böylece annenin sütü azalmamış ve dolayısıyla da ek gıdalara gerek duyulmamış olur.

Anne süt salgısının uyarılması için bebek her öğün en az bir göğüsteki sütü boşaltmalıdır. Bebeğin beslenmesinde sadece tek göğüs kullanılmamalıdır. Bebek her beslenmeden sonra huzurlu görünüyor rahat uyuyor, 3-4 saatten önce uyanmıyor ve kilo alıyorsa, süt salgılanması yeterli, sütün de yararlı olduğunu gösterir. Yeterli anne sütünün alındığını gösteren kriterlerden bir diğeri de düzenli idrar yapmadır. Anne sütü sayesinde yeterli ve dengeli beslenen bebek gelişmesini sağlıklı sürdürür. Daha önce de belirttiğimiz gibi hiç bir ek gıda anne sütünün yerini tutamaz. Ancak zorunlu nedenlere anne sütünün verilemediği durumlarda çocuk, dışardan verilecek gıdalarla beslenir. Bu gibi durumlarda çocuğun nasıl beslenmesi gerektiği sağlık personelinden öğrenilmelidir. Sağlık personeli çocuğun hangi besinlere ihtiyacı olduğunu daha iyi bildiğinden anne sütüne en yakın besinleri önerir. Anne sütüyle beslenen çocuklara 4-6 aydan sonra anne sütünün yanında ek besinlerde verilmeye başlanmalıdır. Ek besinlerin verilmesinin yanında anne sütünün verilmesine en az bir yıl daha devam edilmelidir.

Aşılama : İnsan vücudu hastalık yapan etkenlere karşı vücudu koruyacak özel mekanizmalara sahiptir. Vücudu dış etkenlerden koruyan sistem, bağışıklık sistemidir. Bağışıklık sistemi dışardan gelen yabancı maddelere karşı savaşacak özel hücrelere sahiptir. Ayrıca bağışıklık maddelerinin salgılanması yoluyla da yabancı maddelerle mücadele edilir. Bu bağışıklık maddelerine antikor denmektedir. Antikorlar genellikle etkili olduğu mikroba karşı özel yapıdadır. Yani her uyarıcı mikrop için ayrı antikorlar oluşmaktadır. Vücudun söz konusu savunma maddelerini yapabilmesi için söz konusu etkenle karşılaşması gerekmektedir. Vücuda, hastalık etkeni mikrop ya da toksini girdiğinde bunlarla ilgili bağışıklık maddeleri (antikor ve antioksin) salgılanır. Böylece daha sonra o mikroplarla ortaya çıkabilecek bir hücum durumunda, vücudun bağışıklık sistemi hazır hala gelir.
Vücudun bağışıklık sistemini hazır tutmak, diğer bir ifadeyle hastalıklara karşı önceden önlem almak için aşı uygulaması yapılır. Aşı, hastalık yapma özelliği ortadan kaldırılmış ya da öldürülmüş mikropların vücuda verilmesidir. Böylece vücut, ilgili mikroba karşı bağışıklık kazanır. Dolayısıyla daha sonra vücuda aynı hastalık mikrobu girdiğinde hastalık yapması önlenmiş olur. Günümüzde birçok önemli hastalık etkeninin aşısı yapılmıştır. Etkin aşılama programıyla çiçek hastalığı dünyadan kalkmıştır. Ülkemizde Sağlık Bakanlığının kabul ettiği aşılama takvimine uygun olarak bebekler aşılanır. Bu aşılama çocukluk döneminde ve gerektiğinde erişkin dönemde de devam eder.

Çocuğun yaşı Yapılacak Aşı Veriliş Şekli
2. ayın sonunda BCG birinci doz Difteri boğmaca tetanos birinci doz (DBT) Çocuk felci birinci doz Deri içi
Kas içi
Ağızdan
3. ayın sonunda Difteri boğmaca tetanos ikinci doz Çocuk felci ikinci doz Kas içi
Ağızdan
4. ayın sonunda Difteri boğmaca tetanos üçüncü doz Çocuk elci üçüncü doz Kas içi
Ağızdan
9. ayın sonunda Kızamık Deri altına

Yukarıda tabloda verilen aşıların tümünü yaptıran çocuk tam aşılı olarak kabul edilir. Daha sonra 1,5 yaşında DBT aşısının pekiştirme dozu ve çocuk felci aşısının pekiştirme dozu yapılır. 6 yaşında ya da ilkokula başladığında BCG aşısının ikinci dozu, çocuk felci ve difteri, tetanos aşısının pekiştirme dozu yapılır. Dikkat edilirse difteri ve tetanos aşısında boğmaca aşısı artık yoktur. İlkokul beşinci sınıfta BCG aşısı ve tetanos pekiştirme aşısı yapılır. Lise 1de tetanos pekiştirme dozu ve lise 3 te BCG aşısı yapılmaktadır. Devlete ait sağlık kuruluşlarında aşı hizmetleri ücretsiz verilmektedir. Bu amaçla sağlık ocakları, ana ve çocuk sağlığı merkezleri vb. sağlık kuruluşları gerekli hizmeti sunmaktadır.