ANA SAĞLIĞI

[Oguzhan_16]

Ana sağlığını açıklamadan önce "Ana" ifadesini tanılayarak öğrenelim. Türk Dil Kurumu sözlüğündeki anlamına göre ana, "çocuğu olan kadın" olarak tanımlanmaktadır. Sağlık hizmetleri yönünden ise doğurganlık çağındaki bütün kadınlara, evli olup olmamasına, çocuğunun bulunup bulunmamasına bakılmaksızın ana denir. Kısaca doğurganlık dönemindeki bütün kadınlar sağlık hizmetleri açısından ana olarak kabul edilir. Doğurganlık dönemi önceleri 15-44 yaşlar arası kabul edilmesine rağmen günümüzde 15-49 yaşlar arası doğurganlık dönemi sayılmaktadır. Ana ifadesini tanımlandıktan sonra ana sağlığı için önemli bir evre olan gebelik dönemini açıklayalım.

Gebelik dönemi : Ana sağlığı açısından önemli bir dönem olan gebelik, kadının kadının yumurtalıklarında oluşarak yumurta kanalına atılan yumurta hücresinin erkek üreme hücresi olan spermler tarafından döllenmesiyle başlayıp bebeğin doğumuna kadar geçen döneme gebelik denir. Yumurta hücresinin spermler tarafından döllenmesi fallop tüpü denilen yumurta kanalında gerçekleşir. Döllenmiş yumurta hücresine zigot adı verilir. Yumurta kanalındaki zigot hızlı bir mitoz bölünmez geçirirken aynı zamanda döl yatağı veya ana rahmi olarak bilinen uterusa doğru ilerlemesine devam eder. Daha sonra zigot ana rahminin çeperine tutunarak "zigot - embriyo - fetüs" şeklinde gelişimini doğuma kadar sürdürür.
Döllenmeden doğuma kadar olan gebelik süresi normal olarak 40 hafta (280 gün) dür. Anne karnında bebek (fetüs) bütün ihtiyaçlarını halk arasında eş ya da son denilen plasenta aracılığı ile anneden alır. Aynı şekilde artık maddelerde plasenta yoluyla anneye verilir. Anne karnındaki fetüs plasenteya göbek bağı denilen bir kordonla bağlıdır. Fetüs anne karnında bir kese içinde bulunur. Fetüsü saran kese içinde bir sıvı bulunur. Amniyon sıvısı denilen bu sıvı fetüsün herhangi bir dış darbeden dolayı zarar görmesini engeller. Eşler arasında gebelik düşünüldüğünde gebelikten önce sağlık kuruluşlarına gidilmelidir. Sağlık kuruluşlarında gerekli tahlil yaptıralarak gebelik için sakıncalı bir durum olup olmadığı belirlenir. Böylece kan uyuşmazlığı, genetik bozukluklar, bulaşıcı hastalıklar vb. durumların varlığı önceden belirlenerek daha sonraki üzücü olaylar önlenmiş olur.

Gebelik döneminde bakım : Gebeliğin muhtemel belirtileri görüldükten sonra anne mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurarak gebeliğine kesinlik kazandırmalıdır. Gebelik kesinleştikten sonra anne düzenli olarak doktoruna giderek kontrol yaptırmalı ve gerekli bilgileri edinmelidir. Düzenli olarak doktora gidilmekle doğum öncesi ve doğum sırasındaki bir çok olumsuzluk önceden halledilmiş olur. Kontrol sırasında gebe anne, doktoru tarafından her bakımdan doğuma hazır duruma getirilir. Doğum öncesindeki düzenli kontroller sırasında gebe anne izlenerek bazı bakımlar uygulanır.

Kontrol sırasında, izlenimler ve gebe anneye yapılan bakımı aşağıdaki gibi açıklayabiliriz;

Kontrol sırasında anne sağlığını olumsuz etkileyecek durumlar önceden belirlenir. Gebelik sırasında kontrole gelen annenin kan basıncı ölçülür. Gebe annenin idrarı tahlil edilerek incelenir. Gebe annenin her kontrolde ağırlığı ölçülerek kilo artışının normal olup olmadığı takip edilir. Yine gebelik sırasında bebeğin anne karnındaki gelişimi izlenerek doğumun normal olup olmayacağına önceden karar verilerek gerekli tedbir alınır. Bütün bunların yanında gebe annede kalp, böbrek, karaciğer vb. organlarda sistemik hastalıklar araştırılarak tespit edilir. Bütün bu kontroller sırasında görülen anormal durumlarda, gebe annenin doktoru, duruma müdahale ederek gerekli tedaviyi yapar.
Gebelikte düzenli kontroller sırasında annenin yanında bebeğin de gelişimi izlenir. Bu sırada gebe annedeki kilo artışı, bebeğin gelişiminin normal olduğunu gösterir. Bu kontrol sırasında bebeğin;
- Kalp atışları dinlenir. Kalp atışlarının sayısı ve düzgünlüğü bebeğin sağlığı hakkında bilgi verir.
- Rahim içindeki duruşunun nasıl olduğu belirlenir. Böylece gerekli önlemler önceden alınır.
- Doğum öncesi kan uyuşmazlığı olup olmadığı tahliller yapılarak tespit edilir. Eğer kan uyuşmazlığı varsa gerekli önlem hekim tarafından alınır.
- Doğum öncesi anneye yapılan tetanos aşısı ile doğum sonrası çocukta oluşabilecek tetanos hastalığı önceden önlenmiş olunur.

Kontroller sırasında anne, gebelik ve sonrası durumlar için eğitilir. Verilen eğitimle çocuk bakımı, beslenmesi vb. konularda anneye gerekli bilgiler kazandırılır.

Gebelik sırasında düzenli hekim kontrolleriyle bir çok olumsuzluk önlenir. Bu nedenle mutlaka gebe, aksatmadan hekime kontrol yaptırmalıdır. Eğer kontrol dışında herhangi bir anormallik olursa vakit kaybedilmeden hekime gidilmelidir. Gebelik döneminde görülen sorunları okumak için tıklayın.