DİVAN-I LÜGAT'İT TÜRK ÜZERİNDE ÇALIŞANLAR

[Oguzhan_16]

Divan üzerinde çalışan Batı bilginlerinin başında “Brockelmann” gelmektedir. Az evvel Breslav şehri Üniversitesi’nde Sâmi dilleri Profesörü olan bu zat, 1928 senesinde Divan-ü Lügat‘teki Türkçe kelimeleri cetvelleyerek bir ciltte toplamış ve bastırmıştır. Divanı alfabe sırasına koymakla ve bazı kelimelerin nasıl yazılacağını saptamakla büyük bir hizmet yapmış; böylelikle Divan‘dan faydalanmak işi hayli kolaylaşmıştır. Brockelmann bu işi yaparken - pek tabii olarak - bir takım hatalara düşmüş ise de ilk ve güç adımı atmış olmakla teşekküre yaraşır bir iş görmüştür.
Divandan faydalanarak ilk önemli eseri yazan ünlü bilgin Brockelmanndır. 1930 senesinde, ilk Dil Encümeni’nin çalıştığı sıralarda aziz arkadaşım Bay İsmail Hikmet’in teşvikiyle Divan‘daki Gramer kurallarını bir araya toplayıp dilimize çevirdim ve 1931′de Türk Dili Kuralları adıyla Ankara’da bastırdım.



Eski ve feyizli öğretmenlerden Bay Ali Ulvi üstadımız, Divan‘daki beyitlerin ve parçaların bazılarını dilimize çevirerek - Bursa’da çıkan - Uludağ adındaki Mecmua’da bastırmıştır.



Ünlü Türkiyatçı arhmetli Necip Asım Divan‘daki savları toplayarak ufak bir risale hâlinde İstanbul’da bastırmıştır.Divan, Türk, Divanı Lügatit Türk, Kaşgarlı Mahmut, Divan-u Lügati’t Türk



Çekmeceli Bay Sait adında bir zatın da Divan üzerine bazı yazılar yazdığı haber veriliyorsa da biz görmedik.



Divan üzerine bilgice değeri olan yazıların bir çoğunu sayın Türk bilgini Köprülüoğlu Bay Fuat yazmıştır. Bu yazılar Milli Tetebbular Mecmuası’nda ve başka yerlerde çıkmıştır.



Genç bilginlerimizden Bay Hüseyin Namık Orkun‘un dahi Divan üzerine yazıları vardır.

Not: İçerik, “Besim Atalay“ın çeviri ön sözünden alınmıştır.