KIRIK VE ÇIKIKLARDA İLK YARDIM

[Oguzhan_16]

Kasların normal olarak belli bir esneme sınırı vardır. Kaslar, bu esneme sınırlarından daha fazla gerilirse kası oluşturan liflerde yırtılmalar meydana gelir. Kas liflerindeki bu yırtılmaya zorlanma denir. Kasların zorlanmaları ileri derecede olursa, kasların kemiklere bağlanmasını sağlayan bağlar kemiklerden ayrılabilir. Zorlanmalar, kasların kaldırma gücünün daha üzerindeki ağır yüklerin kaldırılması sırasında meydana gelebilir. Ayrıca yorgun ve sertleşmiş olan kasları çalıştırılması durumunda da zorlanmalar oluşabilir. Zorlanmaların en fazla görüldüğü yerler bel ve bacak kaslarıdır. Zorlanan bölgelerde ağrı ve yanma hissedilmesi, zorlanmanın belirtileri arasındadır. Zorlanmanın başlangıcında hissedilen ağrı ve yanmadan sonra kaslarda ilerleyen evrede soğumayla birlikte sertleşme başlar. Dolayısıyla da kasların hareketi ağrılı ve güçtür. Bacak kaslarındaki zorlanmalardan dolayı kişinin oturup kalkması güçleşir.

Eklem kapsülü ve eklem bağlarının hareket eksenine uygun olmayan ani veya sert hareketler sırasında kısmen yırtılması durumuna burkulma denir. Burkulma, tanımda da belirtildiği gibi genellikle ani dönme sonrasında meydana gelir. Burkulmanın en sık görüldüğü yer ayak eklemleridir. Burkulmanın başlıca nedenleri arasında, yüksekten atlanması, eğik zemine kontrolsüz basılması, sırasında ayağın içe veya dışa dönmesi vb. durumlar sayılabilir. Küçük çocuklara bol ve büyük ayakkabı giydirilmesi, yetişkinlerin ise yüksek topuklu ayakkabılar giymeleri de burkulma nedenleri arasındadır. Burkulmanın belirtileri arasında öncelikle eklemlerde şişme ve buna bağlı olarak meydana gelen ağrı sayılabilir. Burkulma sırasında oluşan şişliğe yırtılan eklemden sızan eklem sıvısı ve kan neden olur.

Eklemlerdeki şişlik, eklemin hareketini ağrılı duruma getirir. Aynı zamanda eklemin hareketi de zorlaşır. Şişmenin daha da artması sinirlere baskı yapılmasına neden olacağından ağrı daha da artar. Eklemde bazen morarma ve kızarma da meydana gelir. Zorlan ve burkulma durumlarında uygulanacak ilk yardım şöyle olmalıdır.

Burkulan kısımdaki eklem öncelikle rahat duruma getirilir. Bu amaçla eklemin altına destek amacıyla bir yastık konulması yararlıdır. Burkulma olduğu ilk saatlerde şişmeyi önlemek için burkulan yere soğuk su yada buz uygulanır. Burkulan eklem 24 saatlik süre içinde geçmiyorsa sıcak pansuman yapılır. Eklemin yakınındaki kaslara masaj yapılması hareketi kolaylaştırabilir. Eklemde kanama ve şişme önlendikten sonra gevşek şekilde elastik bir sargı ile tespit edilir. Burkulan kısımdaki şikayetlerin sürmesi halinde hasta sağlık kuruluşuna götürülerek gerekli tedavilerini yaptırmalıdır.