BÜYÜME VE GELİŞMEDE ROL OYNAYAN FAKTÖRLER

[Oguzhan_16]

Büyüme ve gelişmeyi etkileyen bir çok faktör vardır. Bunlar ;

* Genetik * Hormonal * Beslenme * Fiziki çevredir.

Genetik : Anne ve babaya ait özellikler genlerde taşınarak çocuklara geçer. Anne ve babaya ait genler çocuğun diğer özelliklerinde olduğu gibi büyüme ve gelişmesinde de etkilidir. Örneğin ; anne ve babasının uzun boylu oluşu belli bir ölçüde çocuğun boyunda da etkilidir. Uzun boylu anne ve babaya ait çocukların boyları akranlarına göre biraz daha uzundur.

Hormonal : Büyüme ve gelişmede genetik yanında hormonlarda oldukça etkilidir. Hipofiz, tiroit ve paratiroit bezlerinden salgılanan çeşitli hormonlar büyüme ve gelişmeyi etkiler. Örneğin, hipofiz bezinden salgılanan büyüme hormonunun az salgılanması sonucunda cücelik fazla salgılanmasında da dev cüsselilik ( devlik ) meydana gelir. Yine akromegali gibi gelişim bozuklukları da hormonal kaynaklıdır.

Beslenme : Büyüme ve gelişmede etkili olan faktörlerden bir diğeri de beslenmedir. Yeterli ve dengeli beslenilmediği zaman büyüme ve gelişmede gerilir görülür. Genetik faktörlerin büyüme ve gelişmeyi etkilendiğini belirtmiştik. Uzun boylu anne ve babadan doğan çocuğun da uzun boylu olacağını söylemiştik. Burada çocuğun uzun boylu olmasında genetik yapının etkili olması kadar beslenme de etkilidir. Yeterli ve dengeli beslenme büyümeyi ve gelişmeyi olumlu yönde etkiler. Beslenmesi yetersiz ve dengesiz olan çocuklarda gelişim bozukları görülür.

Fiziki Çevre : Büyüme ve gelişmeye etki eden faktörler arasında fiziksel çevrenin ayrı bir önemi vardır. Fiziksel çevre olarak kabul edilen ısı, ışık, radyasyon, barınak, gürültü, lağım ve pis sular, hava, çöplükler vb. sayılabilir. Fiziki çevre şartlarındaki olumsuzluklar sağlığı da olumsuz etkiler. Dolayısıyla bu olumsuz çevre şartları büyüme ve gelişmeyi de etkiler. Örneğin, pis suların içme suyu olarak kullanılması çeşitli hastalıkların oluşmasına neden olur. Hastalıklar ise büyüme ve gelişmeyi olumsuz etkiler. Yine fiziki çevre içinde yer alan radyasyon, büyüme ve gelişmeye en fazla etkili olan etmenlerden biridir. Çin hükümeti tarafından Doğu Türkistan'da yapılan Nükleer denemeler sonucu yeni doğan çocuklarda bir çok gelişim bozuklukları görülmüştür. Radyasyonun etkisiyle yeni doğan çocukların kafa yapısında anormallikler, göz yuvarlarında bozukluklar, dudaklarda yırtıklıklar gibi gelişim bozuklukları görülmüştür. Buraya kadar yapılan açıklamalardan sonra büyüme ve gelişmeyi olumsuz etkileyen çevresel faktörlerden bazılarını özetleyebiliriz.

* Annenin yeterli ve dengeli beslenmemesi.
* Gebelik sırasında hekim kontrolü dışında ilaç kullanılması
* Gebeliğin özellikle ilk aylarında röntgen çektirilmesi
* Gebeliğin ilk aylarında grip, kızamıkçık vb ateşli hastalıklara yakalanılması
* Gebe annede böbrek, kalp gibi sistemik hastalıkların olması
* Psikolojik, travmaların olması büyüme ve gelişmeyi olumsuz etkileyen çevresel etkenlerden bazılarıdır.